Węzeł Brzeg Dolny to wrota do Krainy Łęgów Odrzańskich, od których najlepiej zacząć jej poznawanie.

Brzeg Dolny z pośród wszystkich Przystanków Szlaku Odry zasługuje na miano węzła na Szlaku Odry Krainy Łęgów Odrzańskich, z uwagi na swoje położenie na przecięciu się różnych szlaków turystycznych i tras komunikacyjnych, stanowi doskonałą bazę wypadową dla dalszego podróżowania po naszej krainie kajakiem, rowerem, łodzią, pieszo. Bądź do podróży szlakami tematycznymi : przyrodniczo-dźwiękowym, kulinarnymi, po produktach lokalnych, edukacyjnymi . Stąd niedaleko już do Ekomuzeum Pasieka Ścieżka Pszczelarska w Godzięcinie i Zagroda Edukacyjna „Jodłowy Młyn” w Starym Dworze, które proponują zajęcia edukacyjne oparte na lokalnych zasobach w zgodzie z zasadami slow.

Latem na wypoczynek nad wodą zaprasza do siebie Ośrodek Wypoczynkowy w Wałach mieszczący się tuż przy progu wodnym na Odrze. Dzięki infrastrukturze turystycznej dostępnej na ośrodku jak toalety wiaty, leżaki, pola namiotowe, warto tu zaplanować noclegi  podczas wycieczek i podróżowania Szlakiem Odry. To dobre miejsce żeby rzucić wszystko i odreagować stresujące problemy, poczuć kontakt z przyrodą tak kojący dla każdego, pograć w piłkę , pospacerować, popływać kajakiem czy rowerem wodnym, posiedzieć przy ognisku, spędzić czas ze znajomymi. Znajdziesz tu piękne tereny do spacerów, a parę metrów dalej na konie zaprasza stadnina konna “Hellotka”

Do ośrodka oddalonego o 3 km od Brzegu Dolnego można dojechać wzdłuż Odry ścieżką rowerową a jeszcze 2 km dalej do Zagrody Edukacyjnej w Starym Dworze gdzie w zachowanym starym młynie zgromadzono eksponaty z życia dawnej wsi oraz zanikającej techniki z unikatowym drewnianym kołem śródsiębiernym zabudowanym wewnątrz budynku. Od pewnego czasu można tu zakupić pamiątki  i produkty lokalne z Krainy Łęgów Odrzańskich 

Centralnym punktem Brzegu Dolnego jest założenie pałacowo – parkowe tuż nad brzegiem Odry z dwoma posągami zapomnianego Boga Odry – Viadrusa fluviusa (jego nazwa pochodzi od nazwy rzeki podawanych w najstarszych źródłach) , patrona rzeki sprawiającego, że rzeka nigdy nie wysycha i księżnej Odry. Jest to jedno z trzech nielicznych przedstawień Boga Odry po za Aulą Leopoldina we Wrocławiu i Bramą Berlińską w Szczecinie

Idąc w górę Odry, w miejscowości Brzeg Dolny znajdziemy natomiast dwie rzeźby- boga i księżnej Odry. Znajdują się one w parku, pomiędzy starym pałacem a brzegiem Odry. Wykonane zostały z żelaza, prawdopodobnie przez francuskiego artystę w 1900 roku. Jedna przedstawia postać boga Odry, druga zaś mitologiczną postać księżnej Odry.

źródło Ala Turek http://wroclawnadodra.pl/viadrus-zapomniany-bog-odry/

Założenie parkowe skłania do spacerów licznymi alejkami w cieniu dorodnych drzew poprzedzielanych stawami z fontannami. Każdy znajdzie tu dla siebie sposób na odpoczynek na polanach jak i licznych ławeczkach, jak i możliwość  aktywnego spędzenia czasu z rodziną i dziećmi na boiskach i placach zabaw dostosowanych do różnego wieku i rodzaju sportu.

Nieopodal pałacu na końcu bulwaru znajduje się dojazd do samej Odry pozostały po dawnym promie rzecznym, na którego temat powstał film dokumentalny Przystań Marcina Lesisza  opowiadający historię jego i ludzi z nim związanych.  Dobijają i wodują się tutaj kajaki organizowanych sezonowo spływów kajakowych Szlakiem Odry.

Dokumenty Brzegu Dolnego wskazują, że prom na tym miejscu istnieje od 1491 roku. Jego ostatnim zarządcą była Spółdzielnia Socjalna PRZYSTAŃ, w której pracowało osiem osób. Właścicielem przystani było starostwo powiatowe w Wołowie. Prom był jedynym sposobem na przedostanie się mieszkańców gminy Miękinia na drugi brzeg Odry. Kursował co godzinę, od 6.20 do 23.30 przez cały rok.

Autor: M. Lester / Źródło: TVN24 Wroclaw

 

Dzięki niedawno wybudowanemu mostowi i obwodnicy powstało kilkadziesiąt kilometrów ścieżki rowerowej, która połączyła obydwa brzegi rzeki przez co jest stąd łatwy dostęp do lewobrzeżnego i prawobrzeżnego  rowerowego szlaków odry, którym podczas weekendowych wypadów za miasto można dojechać do Lubiąża – Perły Baroku. W murach opactwa na jego parterze znajduje się wystawa poświęcona Odrze.

Jadąc rowerem w stronę Żmigrodu możemy dotrzeć ścieżką rowerową biegnącą wzdłuż drogi wojewódzkiej do Godzięcina. Na terenie miejscowości funkcjonuje Ekomuzeum Pasieka Ścieżka Pszczelarska prowadząca edukację dla dzieci i dorosłych o tematyce pszczelarskiej wraz ze sklepikiem produktów pszczelich w różnej postaci, w tym świeczek z wosku pszczelego.

Warto wybrać się rowerem również na drugą stronę Odry do Winnicy Jaworek na degustację wina. Winnice znajdują się w zabytkowym folwarku, w którym dodatkowo funkcjonują restauracja oraz hotel, gdzie właściciele zapraszają Państwa do niezwykłej krainy dolnośląskiego wina i serwują starannie dobrane dania przygotowywane ze specjalnie wyselekcjonowanych regionalnych produktów.

Węzeł Brzeg Dolny  jest nie tylko doskonałą bazą do wyprawy kajakowym szlakiem Odry na spływ ze znajomymi, przyjaciółmi lub rodziną, drogą wodną na trasie pętli kajakowej  do kolejnego przystanku Malczyce z bogatą historią związaną z Odrą i portem rzecznym, w którym do dziś funkcjonuje stocznia. Miasto rozbudowało się dzięki zakładom chemicznym Rokita ale ma również swoją ciekawą historię o której opowiedzą wam przygotowane przez nas Questy.

Questy są dopełnieniem pętli kajakowych https://szlakodry.pl/wroclaw-ul-slezoujscia-brzeg-dolny/i  https://szlakodry.pl/brzeg-dolny-malczyce/ w ramach produktu turystycznego dla podróżników pn. Kolej na Kajaki. Dzięki lokalizacji węzłów przesiadkowych komunikacji zbiorowej wzdłuż Odry można udać się w podróż do Krainy Łęgów Odrzańskich bez samochodu, pociągiem lub autobusem.
Quest jest przewodnikiem pomiędzy nabrzeżem Odry a Dworcem PKP. Poprowadzi Was w trasę pieszą znad/do Odry, gdzie kończycie lub rozpoczynacie spływ kajakowy.
Po drodze odgadując zagadki i rebusy z questa dowiecie się więcej o Brzegu Dolnym, która odkryje przed Wami najciekawsze historie miejscowości.

 

---

Pociągiem do Brzegu Dolnego
Brzeg Dolny wyróżnia się wśród Przystanków Szlaku Odry swoim położeniem na przecięciu się tras: – rowerowego szlaku Odry; – kajakowego szlaku Odry; linii kolejowych Wrocław GŁ. – Zielona Góra. Posiada również przeprawę mostową na Odrze dlatego z tych względów wyróżniamy Brzeg Dolny nazywając ją Węzłem Szlaku Odry, co wpływa na wyjątkowość i niezwykłość Krainy Łęgów Odrzańskich na tle innych regionów.

Z uwagi na znajdującą się w Brzegu Dolnym stację PKP, miasto jest częścią ofert:
Kolej na Kajaki i Kolej na Rowery
Jest to propozycja dla podróżników!!
Ofertą podróżowania na spływy kajakowe, rajdy rowerowe Szlakiem Odry z wykorzystaniem komunikacji zbiorowej, w tym linii kolejowych, autobusowych i przesiadania się na kajaki lub rowery w Węzłach Odrzańskich.

Baza hotelowo – sportowa
Brzeg Dolny posiada dobrze zorganizowaną bazę hotelowo – sportową, w tym Halę widowiskowo – sportową im. Andrzeja Grubby, halę treningową, krytą pływalnię AQUASPORT, stadion miejski, dwa Orliki, park linowy, korty tenisowe, skatepark, lodowisko, oraz

Hotel „Rokita” z ofertą dla gości składającą się z:
– 12 apartamentów i 21 pokoi 2 i 1- osobowych z pełnym węzłem sanitarnym, TV, telefon, internet bezprzewodowy WiFi
- restauracji hotelowej “GRAPPA”
– kawiarni ‘BARTEK”
– trzech sal konferencyjnych, mogących pomieścić odpowiednio 15, 25 i 50 osób, internet bezprzewodowy WiFi
– parkingu monitorowanego w obrębie hotelu

Obiekty cieszą się popularnością wśród sportowców i trenerów, którzy wybierają je jako idealne miejsce do przeprowadzenia obozów, zgrupowań, szkoleń i różnego rodzaju rozgrywek.

Spływy Kajakowe
Niewątpliwie jedną z największych atrakcji turystycznych Brzegu Dolnego są w ostatnim czasie spływy kajakowe Odrą . Spływy są organizowane na trasie z Wrocławia do Brzegu Dolnego oraz trasą Brzeg Dolny – Malczyce

Kajakowy Szlak Odry na obu odcinkach posiada szczególne możliwości połączenia tras kajakowych z trasą linii kolejowych, które przecinają Odrę w kilku miejscowościach, w tym Brzeg Dolny i Malczyce . Łącząc trasę kolejową i kajakową  można podróżować z pomysłem bez samochodu, wykorzystując kolejowe połączenie Brzegu Dolnego  robiąc  pętlę odrzańską.

Zanim jednak wyruszysz w podróż pamiętaj żeby najpierw zamówić kajaki na spływ w wypożyczalni np. www.meander.turystyka.pl. To od nich uzyskacie szczegółowe informacje o tym jak przygotować się na spływ oraz o zasadach bezpieczeństwa na wodzie.

Edukacja regionalna
W pobliżu Brzegu Dolnego znajdują się dwa ośrodki edukacyjne Ekomuzeum Pasieka Ścieżka Pszczelarska w Godzięcinie oddalone o 10 km i Zagroda Edukacyjna „Jodłowy Młyn” oddalona 3 km.
Ekomuzeum to otwarte muzeum tematyczne, którego obiekty i eksponaty, rozproszone w terenie, tworzą „żywą” kolekcję obrazującą wartości przyrodnicze i kulturowe regionu oraz dorobek jego mieszkańców. Przyroda, kultura i historia są prezentowane wspólnie, w miejscu ich naturalnego występowania. Ekomuzeum Pasieka Ścieżka Pszczelarska prowadząca lekcje o pszczołach i bartnictwie posiada ofertę dla różnych odbiorców w tym grup zorganizowanych. Więcej na www obiektu.

Zagroda Edukacyjna Jodłowy Młyn w Starym Dworze to niezwykłe miejsce, posiadające ogromny potencjał edukacyjny.
W Starym Dworze znajduje się zachowany w dobrym stanie młyn wodny, posadowiony w budynku z połowy XIX w. Młyn posiada oryginalne wyposażenie i był czynny do 1953 r. Młyn wraz z wyposażeniem i prezentowanymi zbiorami z pewnością stanowi dodatkową atrakcję turystyczną na Szlaku Odry, jest to niezwykłe miejsce, posiadające ogromny potencjał edukacyjny, dodatkowo trafiły tu maszyny rolnicze i inne eksponaty z życia dawnej wsi oraz zanikającej techniki.

Inne atrakcje to: izba z przełomu XIX i XX w., dawna klasa szkolna, pojazdy PRL i wiele przedmiotów, które dzisiaj są eksponatami, a jeszcze nie tak dawno były w powszechnym użyciu.
www.szlakodry.pl/item/jodlowy-mlyn

Rajdy Rowerowe
Brzeg Dolny ma znakomite położenie na trasie Rowerowego Szlak Odry w Krainie Łęgów Odrzańskich gdyż znajduje się blisko Wrocławia i dzięki mostowi drogowemu na Odrze posiada dostęp do szlaków po obu jej stronach:
– lewobrzeżnego 141 km na lewym brzegu Odry od Wrocławia do Głogowa;
– prawobrzeżnego 112 km na prawym brzegu Odry od Brzegu Dolnego do Głogowa.

Szlak prowadzi zarówno polnymi ścieżkami i drogami jak i mało ruchliwymi szosami, ale również uciążliwymi odcinkami po wałach odrzańskich a wszystko po to żeby zetknąć się z bogatą i dziką przyrodą.

Dodatkowym atutem Brzegu Dolnego jest nowo powstała ścieżka rowerowa przecinająca Szlak Odry poprowadzona wzdłuż obwodnicy i mostem przez Odrę aż do Miękini w jedną stronę, a w drugą stronę kierując się na Żmigród przez Radecz do Godzięcina.

---

Z historii Brzegu Dolnego

Pierwsze ślady osadnictwa na tych terenach pochodzą z epoki brązu. Zamieszkiwali tu we wczesnym średniowieczu (już w VI w.!) przodkowie przyszłych flisaków i rybaków – bo głównie flisactwem i rybołówstwem zajmowali się tutejsi ludzie. Już w 1491 r. przeprawiano tu promy przez Odrę. Najwcześniejsze pisane informacje o Brzegu Dolnym pochodzą z połowy XIV w. W 1353 r. pisze się o tej miejscowości jako Brzege. Później funkcjonowały także nazwy: Brsege, Brziegk, Persig, Prizig, Borsig, Brzig, Przieck lub Przigk. Wieś Warzyń, dziś część miasta, figuruje w dokumencie wystawionym w 1261 r. przez Henryka III, księcia wrocławskiego. Miasto przechodziło z rąk do rąk. Od 1327 r. znajdowało się pod zwierzchnictwem Czech, od 1526 r. – Habsburgów, od 1741 r. – Prus.

Do XVI w. wieś posiadały dwa rody, Hugowiczowie i Falckenhainowie. W 1561 r. Jan Falckenhain zbudował przegrodę na Odrze, by utrzymać stały poziom rzeki i zabezpieczać tereny nadrzeczne przez powodzią. Każdy przepływający tędy statek płacił cło. W czasie wojny trzydziestoletniej (1618–48), której główną osią były starcia między katolikami a protestantami, osada poniosła olbrzymie straty. Pogłębiła je zaraza, trzebiąca miejscową ludność. Prawa miejskie uzyskał Brzeg Dolny 25 sierpnia 1662 r. (nadał je cesarz Leopold po staraniach Abrahama Georga von Dyhern). Zwyczajowe targi odbywały się tu w środy i soboty, zaś w roku organizowano cztery jarmarki, które odbywały się we wtorki po dniach Matki Boskiej Gromnicznej, św. Jerzego, Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jadwigi. Miasto rozwijało się prężnie, przybywało charakterystycznych elementów zabudowy. W 1655 r. powstała kaplica św. Jadwigi, w 1668 r. – drukarnia i łaźnia miejska, w 1785 r. – pierwsza w mieście apteka. Niestety w 1895 r. Brzeg Dolny utracił prawa miejskie. W historii Brzegu Dolnego wątek żydowski jest niezwykle istotny. Żydzi osiedlili się tu w 1686 r. Mieli synagogę szkołę i cmentarz. Powstała tu także żydowska drukarnia – druga po praskiej w tej części kontynentu. Od 1772 r. Żydzi wydawali gazetę Dyhernfurther Privilegierte Zeitung, którą można było czytać w języku niemieckim i hebrajskim. Podczas II wojny światowej, jak wiele małych miast, Brzeg Dolny przeżył prawdziwe piekło. Niemcy u progu wojny zaczęli budować tu zakłady chemiczne. W miasteczku powstało ponad sto budynków fabrycznych, należących do zakładów Anorgana. Pochodzącymi stąd środkami bojowymi napełniano bomby lotnicze i pociski artyleryjskie. 26 stycznia 1945 r. Rosjanie zajęli pogrążone w mroku miasto. Zniszczono część fabryki i piękny pałac Hoymów. Po wyzwoleniu zasiedlano Brzeg Dolny ludnością przybywającą głównie z kresów wschodnich. W latach 1946–48 wysiedlono stąd ludność niemiecką. Brzeg Dolny znalazł się w granicach Polski wraz z końcem II wojny światowej, lecz – jak wielu innym miastom – trudno było mu podźwignąć się z upadku (dopiero w 1948 r. odbudowano most kolejowy na Odrze i drogowy na Widawie). Jednak pomimo zniszczeń wojennych w 1954 r. odzyskał prawa miejskie.

Jednym z najciekawszych zabytków Brzegu jest obecna siedziba Urzędu Miejskiego – dawny pałac Hoymów. U schyłku XVIII w. właścicielem miasta został minister Śląska, Karl Georg von Hoym, który ożenił się w 1767 r. z Antoniną Louisą von Dyhrn und Schönau. To właśnie Karl Georg von Hoym zaczął zamieniać majątek w rezydencję.Stworzył miejsce ciekawe i przyciągające nietuzinkowe osobistości. Był wśród nich m.in. przyszły cesarz, Fryderyk Wilhelm II. Około 1785 r. Hoym przebudował barokowy pałac i wniósł doń ducha klasycyzmu. Co warte odnotowania, wygląd tej budowli wykreował śląski architekt, Karl Gotthard Langhans, projektant m.in. berlińskiej Bramy Brandenburskiej. W okolicy pałacu znajdowały się browar, folwark i park utrzymany w stylu angielskim. Nie brakowało w nim zjawiskowych, egzotycznych roślin. Langhans wzorował tę przestrzeń na parku w Wörlitz koło Dessau. Niemiecki architekt wprowadził wiele ciekawych elementów. Był wśród nich młyn napędzany wodą stawów parkowych, domki, tu i ówdzie pięła się winna latorośl. Oczy cieszyła leśniczówka, staw, bażanciarnia, wodotrysk, basen kąpielowy, herbaciarnia. Wkomponował nawet ruiny neogotyckiej kaplicy, które przydawały miejscu niecodziennego uroku. Klimat podbudowywały także pustelnia, grota, cmentarz żydowski, rzeźby i latarnie. Trzeba też wreszcie wspomnieć o mauzoleum grobowym rodu Hoymów, zaprojektowanym przez wybitnego berlińskiego architekta i rysownika – Fryderyka Gilly’ego. Wygląd posiadłości zmieniał się wraz z przejmowaniem tego miejsca przez kolejnych właścicieli. W 1849 r. posiadaczką została Tony von Lazareff, która przebudowała pałac na kształt zamku nad Loarą. W lutym 1945 r. – jak wiele cennych budynków w Brzegu Dolnym – obiekt spłonął. W 1952 r. odbudowano go w znacznie uproszczonej formie.