Dźwiękowy Szlak Odry w Krainie Łęgów Odrzańskich

Dźwiękowy szlak to sieć miejsc przyrodniczo cennych, w których odbywają się
w określonych terminach spektakle przyrodnicze wyznaczające rytm życia cennej  przyrodniczo rzeki Odry.

Pierwsze kroki przy budowie mapy dźwiękowej Łęgów Odrzańskich stawialiśmy wraz z nagrywaniem płyty muzycznej ODRA ORCHESTRA https://youtu.be/ujq0BgkgEVM.

Istotnym elementem Dźwiękowego Szlaku Odry są platformy (dźwiękoławki). Ich paraboliczna konstrukcja pozwala nasłuchiwać wzmocnione dźwięki przestrzeni rzeki i przyrody.

Mapa Dźwiękowego Szlaku Odry w Kraina Łęgów Odrzańskich

Zaplanuj wyprawę. Obserwacja przyrody wymaga wiedzy. Przygotuj się na to co możesz usłyszeć!

Dowiedz się więcej o   ścieżkach przyrodniczych  wytyczonych  w Krainie Łęgów Odrzańskich i  obszarach chronionych które stanowią swoistą mapę drogową miejsc o dużym potencjale przyrodniczym odróżniających się od siebie w określonym czasie różnymi spektaklami przyrodniczymi związanymi z występowaniem określonych gatunków zwierząt ściśle związanych z siedliskiem na Dźwiekowym Szlaku Odry.

Podzieliliśmy zatem Dolinę Odry poddawaną okresowym zalewom lasy łęgowe i łąki, malownicze starorzecza, nadrzeczne skarpy na kilka odcinków charakteryzujących się innym składem gatunkowym awifauny przez co odmiennych dźwiękowo na co duży wpływ ma różnorodność  przyrody łęgów odrzańskich. W związku z tym płynąc odrzańską drogą wodną z Wrocławia https://szlakodry.pl/kajakowy-szlak-odry/ trafiamy na:

Stopień Wodny Brzeg Dolny - Szlak Odry w Kraina Łęgów Odrzańskich

Próg wodny Brzeg Dolny w Wałach

Wyspy przy awanporcie

Pierwszy odcinek Odry w Krainie Łęgów Odrzańskich  prowadzący do Progu wodnego Brzeg Dolny w Wałach to  przekształcony krajobraz  rzeki i przyroda o charakterze jeziornym.  Przed stopniem wodnym aż do Zalewu Prężyckiego znajdują się wyspy i otaczające je trzcinowiska które przez cały rok dostarczają wrażeń dźwiękowych Trzcinowiska zamieszkują wąsatki, trzciniaki, wodniki oraz gęgawy i bąki. Pobliski stopień wodny to źródło dźwięków industrialnych, oczekujących na śluzowanie barek jak i same dźwięki budowli hydrotechnicznej, dźwięki otwieranych wrót śluzy, klap jazu, i głośny szum kaskad spiętrzonej Odry a nad zalewem przestrzeń do zajęć w przyrodzie.

Czapliniec za Stocznią

Malczyce to kolejny odcinek i  wrota do Krainy Łęgów Odrzańskich. Oprócz całorocznych hałasów industrialnych Stoczni można w pobliżu Malczyc usłyszeć dźwięk jednego z większych czaplińców nad Odrą umieszczonego w największym odrzańskim lesie zwanym Zakole Odry. Czaple siwe tworzą głośną kolonię, na wysoko umieszczonych gniazdach, w koronach dębów, wiosną, zlatują się by odbyć lęgi. Całorocznie jest to dokonały odcinek prezentujący symbiozę dźwięków rzeki i ludzi nad nią mieszkających.

Port Malczyce - Szlak Odry w Kraina Łęgów Odrzańskich

Wejście do Portu Malczyce

Perła Baroku

Lubiąż to najważniejszy przystanek na szlaku Odry i wrota do Krainy Łęgów Odrzańskich. O miejscowości Lubiąż i jednym z największych klasztorów Europy napisano już wiele. Zatopiony w najdzikszym łęgu pocysterski klasztor jest jak kunsztowne barokowe tło dla przyrody i twórczej wyobraźni. Bogactwo jakie niosła Odra zbudowały potęgę tego miejsca i ludzi tam żyjących a Kania Ruda to  symbol krainy mieszkający w okolicznych lasach ciągnących się aż do rezerwatu Łęg Korea.

Klasztor Lubiąż na Szlaku Odry w Kraina Łęgów Odrzańskich

Klasztor Lubiąż – Perła Baroku

Rejs z Zimorodkiem/ Ścinawa nad Odrą

Ścinawa z racji położenia jest doskonałym węzłem wypadowym dla różnych form aktywności. W jej okolicy jest kilka miejsc zasługujących na bliższe poznanie. To wrota do Krainy Łęgów odrzańskich stanowiące doskonałą bazę wypadową dla podróżowania kajakiem, rowerem czy szkutą Łęgowa Dama https://szlakodry.pl/rejsy-z-przyrodnikiem-2/   w kierunku Łęgów Okolic Dziewina i w dól rzeki do ujścia rzeki Zimnicy wokół której rozciągają się Ścinawskie Bagna w których gnieżdżą się bekas, krwawodziób, brzęczka, wodnik.

Naroczycki Łęg / Chobienia

W Chobieni pozostało wiele śladów historii co czyni zeń   wyjątkowy przystanek na szlaku Odry i wrota do Krainy Łęgów Odrzańskich. Teren wokół na lewym i prawym brzegu Odry  to jeden z najdzikszych i najpiękniejszych łęgów. Leży pomiędzy Naroczycami i Chobienią. Z wysokiej skarpy wzdłuż której płynęła kiedyś rzeka, mamy piękny widok na rozległe starorzecza, łąki i nadbrzeżne szuwary z konającymi, omszałymi wierzbami, które czynią ten kompleks wyjątkowo malowniczym a w okresie jesiennym przekształcają się w rykowisko Jeleni.

Na Szlaku Odry w Krainie Łęgów Odrzańskich- Użytek Ekologiczny

Naroczycki Łęg -użytek ekologiczny

W widłach rzek

Za Mostem drogowym Radoszyce – Ciechanów  wkraczamy w krainę osad , rozlewisk, starorzeczy otoczonych łęgami  ciągnącymi się aż do Łęgów Golkowsko – Borkowskich  pod Głogowem. Ujście Baryczy do Odry tworzy niezwykle malowniczy charakter rozlewiska. Miejsce leżące poniżej dawnej przeprawy promowej w Bełczu Wielkim jest jego esencją. To fantastyczne miejsce na nasłuch odrzańskiej przyrody. Rozprzestrzeniony tu lęg łabędzia krzykliwego pretenduje obecnie do miana ptasiego symbolu środkowego Nadodrza. Pułapki akustyczne będą przewożone na okres zdiagnozowanych spektakli przyrodniczych i wyżej wymienionych miejsc, gdzie posłużą do skupienia w celu nagrania dźwięków natury,  by móc się nimi delektować  sprawdź ich aktualną lokalizacje  lokalizacje na portalu będącym wrotami do Dźwiekowego Szlaku Odry.

Aktualna lokalizacja dźwiękoławek

 

  1. Usiądź wygodnie w dźwiękoławce.
  2. Oprzyj głowę w wyznaczonym miejscu, będącym ogniskową skupiającą dźwięki.
  3. W skupieniu i ciszy, w klimacie Slowłęg doświadczaj i poznawaj bogactwa i różnorodności dźwięków Krainy Łęgów Odrzańskich.
  4. Wycisz się, odpocznij i posłuchaj spektakli przyrodniczych odbywających się w naturze.

To wokół nich będą odbywać się warsztaty terenowe z nasłuchów przyrody dla indywidualnych osób – fotografików, pasjonatów, przyrodników zajmujących się birdwatchingiem prowadzonych przez muzyka zajmującego się od kilku lat nagrywaniem odrzańskiej przyrody a zarazem właściciela  Terenowej Pracowni Dźwięku. Dźwiękoławki są doskonałym impulsem do prowadzenia: terenowych zajęć edukacyjnych, wypraw i wycieczek ścieżkami przyrodniczymi i lekcji w przyrodzie dla grup szkolnych https://lgdodra.pl/oferta/edukacja/fundacja-edusilesia/ i https://lgdodra.pl/oferta/turystyka-i-ekomuzea/

Wielkość Bielika – edukacja

 

Zimą rzeka zamienia się na całej swej rozciągłości  w Amfiteatr natury, który tworzą migrujące za pożywieniem ptaki z okolicznych skutych lodem stawów, zalewów i starorzeczy. Związane jest to z jej naturalnym charakterem i brakiem pokrywy lodowej ściśle związanej z nurtem rzeki, na której tylko czasami pojawia się unikatowy śryż. Krążki śryżowe tworzone są na skutek schłodzenia się toni wodnej z której wyodrębniają się kryształki lodu wędrując ku jej powierzchni. W wyniku uderzania się o siebie i obsypywania krążków powstają odgłosy, szumy i dźwięki tworząc zimową pieśń odry.

Odra Zimą w Łęgach

W ramach operacji własnej Krainy Łęgów Odrzańskich realizujemy działania, które mają na celu rozszerzenie zakresu i uatrakcyjnienie działań promocyjnych oferty turystycznej „Szlaku Odry”. Dźwiękowy szlak to sieć miejsc przyrodniczo cennych, w których odbywają się w określonych terminach spektakle przyrodnicze wyznaczające rytm życia cennej przyrodniczo rzeki Odry.

Stworzona w ramach operacji mapa ww. miejsc ma posłużyć potencjalnym przedsiębiorcą zajmującym się birdwatchingiem, muzyką, przewodnictwem przyrodniczym do przygotowywania eventów polegających na oglądaniu, słuchaniu i nagrywaniu dźwięków przyrody z wykorzystaniem rozstawionych nowatorskich i autorskich mobilnych pułapek akustycznych (dźwięko-ławek), dzięki którym turyści będę mogli posłuchać wzmocnionych dźwięków natury. Pułapki akustyczne będą przewożone na okres zdiagnozowanych spektakli przyrodniczych, gdzie posłużą do skupienia w celu nagrania dźwięków natury , które by móc się nimi delektować zostaną opublikowane na podstronie portalu www.szlakodry.pl. I różnych publikacjach przewidzianych w ramach operacji. W tych publikacjach opisujących miejsca warte szczególnej uwagi z punktu widzenia przyrody i dźwięku, powstaną multimedialne i interaktywne relacje z odbiorcą.

Celem projektu jest:

  • Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Szlaku Odry i Krainy Łęgów w oparciu o nowoczesne metody uprawiania turystyki – birdwatching, nagrywanie i słuchanie dźwięków przyrody.
  • Zaktywizowanie mieszkańców regionu LGD nowoczesną formą turystyki do poznania swojego LGD w tym atrakcji przyrodniczych.
  • Zachęcenie turystów poprzez stworzenie mapy przyrodniczych dźwięków do odwiedzania obszarów działania Krainy Łęgów Odrzańskich.
  • Promocja obszaru LGD KŁO w Polsce za pomocą serwisu szlakodry.pl.

Zakres budżetu operacji obejmuje wykonanie:

  • Pułapek akustycznych – Forma i kształt został zaprojektowany w celu skupienia dźwięku na odbiorcy i wprowadzeniu użytkownika w stan relaksu. Niezbędne do ustawiania w miejscach potencjalnie wyznaczonych jako przyrodniczo cenne w celu dokonania obserwacji i nagrań dżwięków przyrody. Przewoźne Dźwiękołapki w formie soczewek akustycznych służyć będą do prowadzenia animacji, spotkań oraz imprez. Soczewki w formie składanych mobilnych ławek umożliwiają słuchanie dźwięku w formie skompresowanej, wzmocnionej.
  • Plansz przyrodniczo krajobrazowych – Ustawione w terenie i podczas czasowych wystaw, stanowią źródło informacji o obszarach cennych przyrodniczo dla potencjalnych odbiorców i turystów, przedstawiać scenariusz wycieczki i inne ważne elementy niezbędne do przedstawienia walorów punktów obserwacji przyrody oraz stanowić będą element promocji obszaru Krainy Łęgów Odrzańskich
  • Mapy rozkładanej – O Szlaku Odry z Wrocławia do Głogowa, zawierającą informacje niezbędne dla turysty z lokalizacją najważniejszych charakterystycznych punktów na trasie oraz zaznaczonych terenach ciekawych przyrodniczo w kontekście dźwiękowego Szlaku Odry.
  • Podstrony na portalu www – Przygotowanie kontentu multimedialnego dla witryny Dźwiękowy Szlak Odry/ podstrony Szlaku Odry/ w tym autorskich scenariuszy ciekawych wycieczek po Odrze i okolicach, animujących wakacyjny ruch turystyczny odrzańskim szlakiem dźwiękowym.

Kontent stanowić będą autorskie zdjęcia i opisy miejsc, informacje turystyczne i plany wycieczek. A także informacje przyrodnicze i nagrania terenowe przyrody odrzańskiej.

  • Pakiet filmów promocyjnych – Filmy w HD, zawierające artystyczne i przyrodnicze wątki zmontowane w formie filmów promujących walory szlaku Odry, udźwiękowione odgłosami przyrody, zawierające informacje dotyczące walorów turystycznych Dźwiękowego Szlaku Odry. Pakiet filmowy zawiera następujące pozycje:
  • 1 film promocyjny Dźwiękowego Szlaku Odry w formie 30 sekundowej formie reklamówki, zachęty odwiedzenia witryny i zapoznania się z pełną ofertą szlaku.
  • 1 krótka forma dokumentalna w formie making-of, o długości minimum 6 minut prezentująca etapy powstawania dźwiękołapek, wywiady z osobami zaangażowanymi w powstawanie idei .
  • 1 film promujący dźwiękowy Szlak Odry – ukazujący walory dźwięków o długości min. 3 minuty

Przeczytaj jak powstawał projekt

Biuletyn Odrzański

Biuletyn nr 2/2020

„Od pułapek dźwiękowych do Amfiteatru Natury”  – Proces powstawania najważniejszego elementu dźwiękowego Szlaku Odry – Pułapek dźwiękowych. Żeby powstały pułapki akustyczne musiało zbiec się wiele czynników, pomysłów, umiejętności i wrażliwości. Niezwykle ważna była decyzja  realizacji projektu  pod szyldem Krainy Łęgów Odrzańskich i Szlaku Odry.  Ryzyko i odpowiedzialność za projekt koncepcyjny i innowacyjny,  aż do znalezienia finansowania i po jego realizację z dużym zaangażowaniem biura Stowarzyszenia! Idea jaka przyświecała to znalezienie formy, która przybliży niedostępną przyrodę Łęgów Odrzańskich według  koncepcji dźwiękowego szlaku odry Terenowej Pracowni Dźwięku Michała Zygmunta:

Pierwszy prototyp czy raczej model przybliżonego kształtu dźwiękołapki autorstwa Alfreda Ogorzelca.
Jeszcze daleka droga żeby z tego pierwowzoru zrobić użytkowy element architektury.

 

Przełomowym momentem projektu   było znalezienie  warsztatu który mógłby zrealizować zadanie na odpowiednim poziomie. Po wielomiesięcznych poszukiwaniach rozwiązanie było pod ręką  u lokalnego rzemieślnika i rękodzielnika   z Krainy Łęgów Odrzańskich Janusza Szwieca. Ślusarnia połączona ze stolarnią. Przygotowanie warsztatu do wytworzenia odpowiednich kształtów. Przebudowa maszyny  do uzyskania  krzywizn i  łuków na profilach konstrukcji. Konsultacje osób zaangażowanych  na każdym  etapie tworzenia dźwiękopułapek – Ogniskowa paraboli  – znalezienie miejsca skupienia fal dźwiękowych. To Alfred Ogorzelec – lokalny wynalazca, wskazał na geometryczną formę paraboli. Dobór odpowiednich materiałów do wykonania okładzin i szukanie jak najbardziej ergonomicznego profilu ławki do siedzenia  tak aby głowa i uszy słuchacza znajdowały się w ogniskowej paraboli i ważna cech to ich mobilność a więc możliwość wsunięcia jednej w drugą. Sprawdzenie w naturze działania „wzmacniacza” dźwięków – naturalny kształt zamiast urządzeń. 

Spotkania prowadzone metodami partypacyjnymi  w trakcie realizacji, w formie Rejsów Szkutą po Odrze  https://szlakodry.pl/rejsy-z-przyrodnikiem-2/ . Podczas rejsów zadawaliśmy sobie pytanie jak wykorzystać dźwiękową mapę obszarów wartości przyrodniczych, do których zapraszać będziemy wędrowców, turystów, uczniów,  według przygotowanych scenariuszy wycieczek dostępnych na portalu Szlak Odry. Rozważano również jakimi kryteriami dokonać wyboru obszarów i miejsc, do których będziemy zapraszać grupy odbiorców mając na uwadze ochronę siedlisk i ostoi przyrodniczych ale również takie aspekty jak- promocję Krainy Łęgów Odrzańskich;- zmniejszenie ryzyka dewastacji obiektów;- wykorzystanie zasobów gospodarczych.

Amfiteatry Natury – Łęgi Odrzańskie

Przyroda wskazuje miejsca ustawienia dźwiękołapek na dźwiękowym Szlaku Odry. Wyznaczają je spektakle przyrodnicze a o takie w Łęgach Odrzańskich nie trudno. Tworzą je naturalne i niedostępne lasy, zarastające starorzecza, w których skrywają się przyrodnicze osobliwości. Ich obserwacja i nasłuchiwanie może nam dać ukojenie i natchnąć do szukania inspiracji do dalszego rozwoju. To pomysł żeby przyrodę wykorzystać jako sesję terapeutyczną, w której scenariusz piszą jej dźwiękowe relacje z otoczeniem.

Dźwiękowy Szlak Odry / prezentacja autorska [pdf – pobierz]
Dźwiękowy Szlak Odry / idea / prezentacja [pdf – pobierz ]