Naroczycki Łęg -użytek ekologiczny, fot. Krzysztof Konieczny

Pętla Odrzańska – Morenowe wzgórza Rudnej

Ścieżka rowerowa prowadzi drogami gminnymi w taki sposób żeby pokazać najcenniejsze okazy przyrodnicze, pomniki przyrody, ostoje przyrody czy inne formy ochrony przyrody i ich wpływ na krajobraz, usiany usytuowanymi na polach kamieniami polnymi (eolicznymi) świadczące o pochodzeniu rzeźby terenu ukształtowanej podczas zlodowacenia warciańskiego.

Mijając dawne pałace i powstające nowe destynacje turystyczne na urozmaiconych śródleśnych trasach wśród wzgórz i dolin docieramy do fragmentu doliny wielkiej rzeki, w którym przyroda rządzi się sama a wśród nich nadodrzańskie krajobrazy w okolicach Orska i Chełma z rezerwatem Skarpa Storczyków.  Jednak najdzikszy obszar lewo-brzeżnej doliny Odry to użytek ekologiczny Naroczycki Łęg. Niezwykły fragment rzeki, której piękno będziemy podziwiać z wysokich skarp, bez potrzeby wchodzenia w tę odrzańską dżunglę, Między rzeką, która tworzy tu duże zakole, a ponad czterdziestometrową (!) skarpą doliny rozciąga się kraina starorzeczy, bagien, łąk, wiklinisk i lasów łęgowych. Centralnym punktem wycieczki rowerowej wydaje się być wielowiekowa Chobienia z miejscem biwakowym na terenie mariny rzecznej wtopionej w unikatową przyrodę Łęgów Odrzańskich porastających wokół licznych starorzeczy.  Przebieg pętli ukazuje nam niezwykły klimat obszaru w klimacie slow- łęg i pozwala spotkać z twórczością lokalnych wytwórców, którzy z dużym zaangażowaniem kultywują rodzinne tradycje lub poświęcają się niezwykłym pasjom.

Mapa Pętli przez Morenowe wzgórza Rudnej

Przystanek 1 – 349 km – Marina Chobienia 

Wtopiona w nadodrzańską skarpę zatoka portowa, wokół której powstała Marina Chobienia z dostępem do pola namiotowego, toalet, placu zabaw i wiaty z miejscem na ognisko czy grilla. Marina z pomostami pływającymi  to doskonałe miejsce na dobijanie i wodowanie kajaków oraz pit stop z parkingiem. Na poznanie Chobieni o wielowiekowej historii może zabraknąć nawet całego dnia, dlatego warto tu spędzić dłuższy pobyt zamawiając noclegi w miejscowej Gospodzie Kobena

Marina Chobienia

Marina Chobienia

Przystanek 2 – 345 km – Użytek ekologiczny Naroczycki Łęg

Warto tu obejrzeć fragment doliny wielkiej rzeki, w którym przyroda rządzi się sama, to Naroczycki Łęg – najdzikszy obszar lewo-brzeżnej doliny Odry. Fragment rzeki dla zaciętych i doświadczonych terenowców, ale jego piękno każdy może podziwiać z wysokich skarp, bez potrzeby wchodzenia w tę odrzańską dżunglę. Między rzeką, która tworzy tu duże zakole, a ponadczterdziestometrową (!) skarpą doliny rozciąga się kraina starorzeczy, bagien, łąk, wiklinisk i lasów łęgowych. Periodyczne wylewy zamieniają ten obszar w wielkie jezioro z archipelagiem wysp – krajobraz iście biebrzański. Co kryje ten niedostępny teren? Jedną z większych dzikich gruszy w Polsce, o obwodzie 260 cm, lęgowe rarytasy ornitologiczne z łabędziem krzykliwym, żurawiem, derkaczem i dziwonią na czele, osobliwości florystyczne, takie jak: lilię złotogłów, miodownika melisowatego, skrzypa zimowego czy wilczomlecza błotnego, a także próchno- i owocożernego chrząszcza ciołka matowego…

Dziś istnieje tu duży użytek ekologiczny Naroczycki Łęg (186,97 ha), Chroni mozaikę lasów i zarośli łęgowych, starorzeczy oraz łąk zalewowych. Jest to lęgowisko wielu rzadkich ptaków wodno-błotnych: bekasa, cyranki, cyraneczki, derkacza, dziwonii, łabędzia krzykliwego, żurawia.

Źródło „Łęgi Odrzańskie. Dziedzictwo przyrodnicze Doliny rzeki Odry”; G. Bobrowicz, K. Konieczny; Fundacja EduSilesia, Lubiąż 2018

Przystanek 3 – 360 km Skarpa Storczyków w Orsku

Rezerwat położony na zachód od Orska, gm. Rudna, o powierzchni 65,17 ha; fragment typowego lasu grądowego (kwaśna i żyzna buczyna, kwaśna dąbrowa) położonego na malowniczej skarpie Wzgórz Dalkowskich, ze stanowiskiem chronionych i rzadkich roślin, przede wszystkim storczyków, np. kruszczyka połabskiego, ponadto lilii złotogłów, konwalii majowej
i kokoryczki wielkokwiatowej; także liczna ornitofauna, w tym siniak i muchołówka białoszyja. Intrygujące jest odznaczające się w krajobrazie grodzisko plemiona Dziadoszan, które stanowi swego rodzaju wyspę w dolinie Odry.

Przystanek 4 – 356 km Nadodrzańskie krajobrazy Chełm 

Rozlewiska po obu stronach Odry tworzą tu doskonałe miejsca przystankowe dla migrujących ptaków: łabędzi, kaczek, siewek. Wokół starorzeczy znajdujących się  w międzywalu powstała ongiś ścieżka edukacyjna.  Wędrują tu zarówno wędkarze nad samą Odrę, jak i przyrodnicy chcący zobaczyć jedno z największych skupisk starych topoli czarnych w Polsce (zwłaszcza te na lewym brzegu). Ponadto, 500 metrów na południe od tego „kilometra” rozlewiska otacza dwudziestometrowa skarpa przy miejscowości Chełm. Porasta ją stary drzewostan dębów, lip, grabów i wiązów; u podnóża ze storczykiem kruszczykiem szerokolistnym, na stoku z paprotką zwyczajną, a na wierzchowinie z pajęcznicą gałęzistą.

Szlak Odry w Krainie Łęgów Odrzańskich

Przystanek 5 – 356 km Dawny PROM w Radoszycach 

Radoszyce położone na skraju skarpy, była ważną ongiś wsią związaną z przeprawą promową funkcjonującą jeszcze do niedawna. Właściwie koniec przeprawy  związany jest z budową opodal mostu drogowego, który przejął cały ruch samochodowy. Prom i obsługa tu pracująca oraz ciekawe historie związane z jego funkcjonowaniem to swego rodzaju dziedzictwo kulturowe wokół, którego kręciło się lokalne życie. Pozostały po nich betonowe zjazdy służące obecnie do slipowania prywatnych jednostek.

Przystanek 6 – 351 km Grodzisko Dziadoszan

Na krajobraz kulturowy Doliny Odry miał wpływ historyczny rozwój obszarów nadodrzańskich, co widać jeszcze gołym okiem na wysokości kolonii Chobinek. Około połowy pierwszego tysiąclecia n.e. stały się one terenami osadnictwa słowiańskiego. Cechą charakterystyczną dla tego czasu są tereny zasiedlone, i z reguły wyposażone w grody obronne, dające się zakwalifikować i przyporządkować do plemion lub grup plemiennych, które występowały i osiedliły się po obu stronach Odry.  W miejscu, gdzie kiedyś znajdowała się osada plemienna Dziadoszan nad brzegami Odry, archeolodzy znależli ślady w postaci ozdób, metali, klamer czy monet, świadczące o prowadzonej wymianie i kontaktach handlowych, a także o rodzaju zabudowy i jej usytuowania w obrębie grodu  i codziennym życiu toczącym się wokół rybołóstwa i łowiectwa.