Odra to rzeka żeglowna, którą mogą pływać jednostki z silnikiem motorowym. Jest to duży atut Szlaku Odry w stosunku do innych szlaków wodnych.
Szlak Odry w Krainie Łęgów Odrzańskich zaczyna się na śluzie Rędzin we Wrocławiu (260 km) a kończy w Głogowie (393 km). Na naszym odcinku Odry musicie sforsować jeszcze dwie śluzy Brzeg Dolny w Wałach i śluzę Malczyce w Rzeczycy, stanowiące przejścia przez progi wodne ich stopni szerzej opisanych w zakładce śluzowanie.
Obecny bieg Odry ukształtował człowiek, od kilkuset lat skracając jej długość w sumie o 22%, o czym warto doczytać w artykule Regulacje rzeki Odry do 1945 r. Dariusza Jarosza w Kronice Odrzańskiej „Odra – warunki naturalne rzeki i jej kształtowanie przez człowieka”
W miejscach, gdzie kiedyś znajdowały się osady plemienne nad brzegami Odry, archeolodzy do dziś znajdują ślady w postaci ozdób, metali, klamer czy monet, świadczące o prowadzonej wymianie i kontaktach handlowych. Odra przed tysiącami lat płynęła w bardzo szerokiej dolinie. Tworzyła przez to liczne zakola wśród lasów łęgowych i bagien. Nurt rzeki często meandrował i zmieniał bieg na całej szerokości doliny. Naturalna szerokość doliny Odry wynosi kilka kilometrów w górnym i środkowym biegu Odry do kilkunastu kilometrów powyżej ujścia Warty oraz od jednego do kilku kilometrów pomiędzy Kostrzynem a Zalewem Szczecińskim.
Urząd zleca jednostką wcześniejsze powiadamianie o zamiarze przejścia tego odcinka Szlaku Odry.
Zasady żeglugi szczegółowo opisują zarządzenia Dyrektora Urzędu Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu. Do najważniejszych należą.
Łączność radiotelefoniczna statek – ląd (z administracją drogi wodnej i Urzędem Żeglugi Śródlądowej; dla celów przekazywania informacji nawigacyjnych, monitoringu ruchu statków, ich pilotażu, holowania, cumowania itp.) powinna być prowadzona:
– na częstotliwości 156,725 MHz (kanał 74);
Łączność radiotelefoniczna statek – statek powinna być prowadzona:
– na częstotliwości 156,500 MHz (kanał 10).
Informacje nawigacyjne:
oznakowanie toru wodnego na Odrze od morza do ostatniego portu dla żeglugi (w górę rzeki)
– lewa strona toru boje i znaki czerwone
– prawa strona toru boje i znaki zielone
Inne znaki nawigacyjne informujące o ograniczonej wysokości prześwitu nad lustrem wody (WWŻ) znaki kilometrażowe, informujące o miejscu cumowania itd. dostępne na stronie wroclaw.rzgw.gov.pl.
Na odcinku do Malczyc pływamy rzeką, której woda jest spiętrzona, jednakże może mieć niskie stany z uwagi na wypuszczanie fali wezbraniowej dla większych jednostek płynących poniżej Malczyc. Urząd Żeglugi i Wody Polskie zaleca zatem sprawdzenie informacji nawigacyjnych na stronie www.informator.wroclaw.rzgw.gov.pl
Natomiast od Malczyc do Głogowa pływanie jednostkami jest utrudnione z uwagi na niskie stany wód. Większe jednostki nie są w stanie pływać bez zamówionej wcześniej fali wezbraniowej. Ta część Odry pozbawiona progów piętrzących charakteryzuje się dużymi wahaniami stanów. W ciągu doby może obniżyć się lub wzrosnąć nawet do 1 m, a jest to związane z puszczaniem wody ze śluzy w Malczycach. Brak konserwacji i pogłębiania tego odcinka drogi wodnej powoduje duże ryzyko podróżowania nią z uwagi na wypłycenia i podwodne zwałki, które powodują awarie i urwania śrub motorowych.
Odra od czasów średniowiecznych była wykorzystywana jako droga wodna. Nie odbywało się to na całym jej biegu: jedynie biegi górny i dolny spełniały te wymogi. W mniejszym stopniu, z powodu niskich stanów wód, wykorzystywany był jako droga wodna bieg środkowy od Wrocławia do ujścia Warty. Zmienność stanów wód i liczne przeszkody naturalne utrudniały wykorzystanie żeglowności Odry i zaczęły wymuszać wprowadzenie robót hydrotechnicznych: zaczęto budować pierwsze wały i zwracać uwagę na właściwe utrzymanie koryta rzecznego.
Źródło: Regulacje rzeki Odry do 1945 r. Dariusza Jarosza w Kronice Odrzańskiej „Odra – warunki naturalne rzeki i jej kształtowanie przez człowieka”
Z historii żeglugi Odrą z przed regulacji !
Nie zawsze warunki żeglugowe na Odrze były takie jak obecnie. Bardzo ciekawe spostrzeżenia o warunkach żeglugowych na Odrze oraz opis miejscowości znajdziemy w dziennikach Josepha von Eichendorffa: relacja z podróży statkiem po Odrze w listopadzie 1809 roku. Spisanych przez początkującego poetę, który wybrał się w podróż flotyllą barek transportujących węgiel do przyjaciół w Berlinie. Fragmenty dziennika znajdziemy w Kronice Łęgów Odrzańskich nr 2 a opisane zostały przez Antoniego Boka – głogowskiego regionalistę.
OPIS SZLAKU ŻEGLUGOWEGO
Do wartych odwiedzenia miejsc na Szlaku Odry w Krainie Łęgów Odrzańskich z punktu widzenia motorowodniaka zaliczyć należy, począwszy od Śluzy Rędzin czyli 260 km na Odrze to:
Kilometraż
262 km (L, P) betonowe zjazdy po dawnym promie rzecznym na ul. Ślęzoujście- Rędzin, do slipowania jednostek.
275 km (P) Miasteczko Portowe w Urazie z pomostami pływającymi, wypożyczalnią sprzętu motorowodnego, slipami do wodowania jednostek.
275 km (P) Prom Rzeczny osobowy który można zamówić w Porcie Uraz aby się przeprawić do Prężyc i z powrotem.
276 km (L) Zalew Prężycki, duży akwen do pływania z betonowym slipem.
281 km (L) Bardzo długa śluza w Brzegu Dolnym, obok elektrowni. Przedostatnia na Odrze. Konieczne uprzednie zgłoszenie śluzowania, gdyż obsługa jest zatrudniona także w elektrowni.
285 km (P) slip z wodowskazem przy oddziale RZGW w Brzegu Dolnym tuż przy pałacowym tarasie widokowym.
285 km (P, L) betonowy zjazd po dawnym promie rzecznym Brzeg Dolny – Głoska, do slipowania jednostek.
300 km (P) obecnie to ostatnia śluza na Odrze nazywana Malczyce ale zlokalizowana w Rzeczycy, zamiar przejścia należy wcześniej zgłosić u obsługi.
305 km (L) Port Malczyce z zachowaną dawną infrastrukturą przeładunkową z tzw. wywrotnicami wagonów. Stocznią Rzeczną Malbo – funkcjonującą do dnia dzisiejszego i zlokalizowaną w domu na terenie Stoczni Izby Pamięci dotyczącej Portu Malczyce.
305 km (L) zjazd z bruku po dawnym promie rzecznym Malczyce – Prawików, wykorzystywany do slipowania.
305 km (L) Marina za GOK Malczyce z miejscem na biwak i toaletami dostępnymi po wcześniejszym zawiadomieniu Urząd Gminy.
311 km (P) Marina i pole biwakowe p. Mariana Szpaka w Lubiążu.
332 km (L) Port Ścinawa z infrastrukturą turystyczną, toaletami i pomostami pływającymi. Istnieje możliwość zatankowania wody i podłączenia do prądu po wcześniejszemu zgłoszeniu. Możliwość cumowania jednostek. Więcej informacji u Henryka Smelkowskiego pod nr tel. 782 466 133.
332 km (L) Rejsy Szkutą drewnianą „Łęgowa Dama”.
349 km (L) Port Chobienia z infrastrukturą turystyczną, toaletami na żetony i pomostami pływającymi, wyposażonymi w instalacje elektryczną i wodociągową. Istnieje możliwość zatankowania wody i podłączenia do prądu na żetony. Korzystanie z infrastruktury mariny jest odpłatne i podlega pod Dom Kultury w Chobieni.
350 km (L) betonowy zjazd i slip po dawnym promie rzecznym Chobienia.
355 km (L, P) betonowy slip po dawnym promie rzecznym Radoszyce – Ciechanów.
366 km (L, P) betonowy slip po dawnym promie rzecznym Leszkowice – Bełcz Wielki.
393 km (P) Marina Głogów z infrastrukturą turystyczną, toaletami i pomostami pływającymi, wyposażonymi w instalacje elektryczną i wodociągową. Istnieje możliwość zatankowania wody i podłączenia do prądu. Możliwość cumowania jednostek. Slipowanie dalej w zatoce portowej.
393 km (P) Rejsy Statkiem pasażerskim LAGUNA.